Ostatnio pojawił się już jeden kalkulator pochodzący z Japonii, a był nim Canon Canola L100A. Dziś czas na kolejną konstrukcję z tamtej części świata, czyli SHARP EL-8116.
SHARP EL-8 (http://www.calculatormuseum.nl/calculators/sharp_el8.html)
Historia kalkulatorów kieszonkowych jest ściśle powiązana z firmą SHARP. W końcu to właśnie Japończycy stworzyli pierwsze urządzenie z tej kategorii. Był to model EL-8, który dziś jest białym krukiem. Kalkulator znany jest przede wszystkim z wyświetlacza, zbudowanego z kilku pojedynczych lamp VFD o bardzo fantazyjnym kroju znaków. Jednak dziś nie będziemy zajmować się pierwszym kalkulatorem kieszonkowym, a jego nieco młodszym bratem.
Mowa tutaj o modelu EL-8116. Podobnie jak poprzednik, tak i dzisiejszy bohater jest konstrukcją kieszonkową, wprowadzoną na rynek w 1975 roku. Urządzenie zbudowana z tworzywa sztucznego w dwóch kolorach – białym i niebieskim. Dodatkowo obszar wokół wyświetlacza pokryty został warstwą mającą przypominać metal. Jest ona gładka, podobnie jak białe tworzywo, tylko niebieski plastik ma nieco szorstką strukturą mającą przypominać skórę. Przód kalkulatora wypełni przede wszystkim klawiatura, nieco powyżej umieszczono wyświetlacz, schowany za zielonym półprzeźroczystym plastikiem. Nad wyświetlaczem znalazło się jeszcze logo producenta, wraz z oznaczeniem modelu.
Kalkulator może być zasilany dwoma bateriami AA, lub dedykowanym zasilaczem z końcówką jack. Włącznik, uruchamiający EL-8116 umieszczono na lewej krawędzi. Tuż obok niego znajduje się też zaczep umożliwiający podpięcie urządzenia do na przykład smyczy.
Kilka słów o klawiaturze, bo zaskoczyła mnie ona pozytywnie. Klawisze są bardzo „miękkie”, a ich skok jest dość duży, jak na tak niewielką konstrukcję. Biorąc pod uwagę jej budowę, o której później, dość dziwne, że nadal działa tak dobrze. Możliwe, że kalkulator przeleżał większość swoich lat w jakiejś szufladzie. Same przyciski również wykonano z tworzywa, wszystkie oznaczenia zostały namalowane w niewielkich zagłębieniach, dzięki czemu nie ma możliwości ich zdarcia.
Tył kalkulatora zawiera tabliczkę znamionową z informacjami o modelu, zasilaniu i miejscu produkcji. Mimo że urządzenie zaprojektowane zostało przez Japońską firmę, to wyprodukowano je w Korei Południowej. Charakterystyczna dla kalkulatorów SHARPa jest też naklejka z numerami patentów, których firma jest właścicielem w danym kraju. Przyglądając się pierwszym z brzegu numerom: 3469085 i 3486015 można dowiedzieć się, że SHARP posiada w USA licencję na system kontroli rejestrów i jednostkę arytmetyczną z obsługą korekcji.
Chcąc dostać się do wnętrza EL-8116 musimy rozłożyć dwie części obudowy. Trzymają się one na plastikowych zatrzaskach, także całą operację należy wykonywać ostrożnie, aby ich nie uszkodzić. Po otwarciu kalkulatora możemy zobaczyć spód płyty głównej z dość sporą ilością ścieżek, miejsce na baterie, gniazdo zewnętrznego adaptera oraz tył wyświetlacza.
Spoglądając do wnętrza koszyka na baterie, możemy znaleźć kolejne ciekawe rozwiązanie. Numer seryjny, którego jak mogliście zauważyć nie było na tabliczce znamionowe, umieszczony został właśnie tutaj, na papierowej naklejce. Sam papier również jest wyjątkowy, bo posiada nadrukowane pod kątem oznaczenie producenta – SHARP.
Spoglądając na drugą część obudowy, można zobaczyć coś ciekawego. Pod otworem na baterie umieszczono dwa aluminiowe paski. Gdy kalkulator jest złożony, znajdują się one bezpośrednio nad wyświetlaczem. Zastanawiałem się trochę nad ich zastosowaniem, ale nic sensownego nie przychodzi mi do głowy, może wy macie jakieś pomysły, dajcie znać w komentarzach.
Wróćmy jednak do płyty głównej, w jej środkowej części znajduje się otwór wraz ze śrubką, którą trzeba odkręcić, aby odstać się dalej. Zdejmując obwód drukowany należy uważać, ponieważ połączony jest on z PCB klawiatury bardzo krótką taśmą.
Po zdjęciu dwóch płytek drukowanych i połączonym z nimi modułem włącznika/adaptera możemy przyjrzeć się samej klawiaturze. Jej konstrukcja jest dość „nowoczesna”, bo przypomina bardzo przyciski stosowane we wszelkiego rodzaju pilotach. Mamy tutaj zestaw tzw. gumek przewodzących, które pod wpływem wciśnięcia zamykają obwód elektryczny. Dość zaskakujące w jak dobrym stanie one są, mimo że kalkulator ma już prawie 50 lat.
Obwód klawiatury wykonany został bardzo schludnie, widzimy tutaj dość sporo kwadratów bez soldermaski. To właśnie tutaj umieszczone zostały ścieżki zwierane przez najprawdopodobniej grafit lub inny materiał przewodzący pokrywający silikonowe gumki.
Na zdjęciu zobaczyć można też w pełnej okazałości zastosowany w kalkulatorze wyświetlacz. Tworzy go pojedyncza, dziewięciu znakowa lampa VFD. Jest to konstrukcja Japońskiego przedsiębiorstwa Futaba, które co ciekawe istnieje do dziś. Sam wyświetlacz posiada oznaczenie 9-ST-12.
Podnosząc płytkę klawiatury, można zobaczyć główny obwód kalkulatora, zawiera on pojedynczy układ scalony oraz garść elementów mu towarzyszących. Konstrukcja nie jest zbyt skomplikowana kilka kondensatorów, tranzystor, diody, rezystory. Zatrzymać możemy się na chwilę przy niewielkim walcu o oznaczeniu 1291 TDK JAPAN. Jest to miniaturowy transformator pozwalający wygenerować napięcie sterujące lampą VFD. Jego producentem jest TDK, Japońska firma słynąca z produkcji elementów elektronicznych i nośników danych.
Mózgiem kalkulatora EL-8116 jest układ wyprodukowany przez NEC o oznaczeniu µPD278C. Układ ten może z powodzeniem sterować lampą VFD, dzięki czemu nie było konieczności stosowania dodatkowych chipów. Konstrukcje tą możemy określić jako udaną, wspiera podstawowe operacje matematyczne wraz z pierwiastkami i procentami. Poza tym układ wyposażono w pamięć. µPD278C stosowany był w bardzo wielu kalkulatorach między innymi: BMC 803PM, BROTHER 202, BROTHER 508ER, COMPEX ST10, DECIMO Strand Memory, DELTEK BUSINESS MACHINES 6002, DETSON 803PM, HANIMEX BCM368, MBO Diplomat II, MBO TR80M (version-2),, PRINZTRONIC MP300, PRINZTRONIC SR99M (version-3), RADIO SHACK EC380 (version-1), RADIO SHACK EC380 (version-2), SANTRON 423R, TESLA OKU202, TOHO TSUSHO F4, UNIMARK 813T. Patrząc na tą listę, można bez wahania powiedzieć, że w swoim czasie był to bardzo popularny układ.
Opisując kalkulator SHARPa, nie można zapomnieć o kwestii nazewnictwa. Tak naprawdę dzisiejszego bohatera możemy określić jako EL-8116, ELSI-8116 lub ELSIMATE-8116, każda z nich będzie tak naprawdę poprawna. Taki system nazewnictwa wynika z dość dziwnej praktyki SHARPa w nazywaniu swoich urządzeń. Już od czasów EL-8 każdy kalkulator tej firmy mógł posiadać trzy nazwy EL, ELSI lub ELSIMATE, drugi człon nazwy zawsze stanowiła liczba. Wszystkie te oznaczenia są tak naprawdę zamienne.
W czasach PRLu kalkulatory kieszonkowe produkowano w dwóch przedsiębiorstwach – Wrocławskim Elwro oraz Bydgoskich zakładach Unitra Eltra. Konstrukcją powstałym na górnym śląsku przyjrzymy się kiedy indziej, dzisiejszym bohaterem będzie nieco dziwna i zapomniana już konstrukcja znad Brdy.
Na mojej stronie pojawiały się już materiały o kalkulatorach z Polski, Niemiec, ZSRR, USA czy nawet Japonii, ale nigdy nie przygotowałem opisu urządzenia z Bułgarii. Czas to zmienić.
Źródła:
- http://www.calcuseum.com/SCRAPBOOK/BONUS/09195/1.htm
- http://www.calcuseum.com/SCRAPBOOK/BONUS/20408/1.htm
- https://www.calculator.org/calculators/Sharp_EL-8116.html
- https://usermanual.wiki/Manual/SharpEL8116.45570951
- http://mycalcdb.free.fr/main.php?l=0&id=2397
- http://www.calculatormuseum.nl/calculators/sharp_el8.html